ศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์ เปรียบเสมือนบ้าน ที่ให้เราได้อยู่เคียงข้างคนที่เรารักในช่วงเวลาสุดท้ายของเขา และสร้างความทรงจำสุดท้ายที่สวยงามร่วมกัน
จากตอนที่ผ่านมา แอดได้พาทุกคนไปดูการทำงานของบุคลากรทั้งเบื้องหน้าและเบื้องหลังกับการต่อสู้ในวิกฤตการณ์โควิด-19 ไปแล้ว ในตอนนี้แอดมินจะพาไปดูการทำงานที่เบื้องหลัง ที่มีความน่าสนใจยิ่งกว่าตอนไหนที่ผ่านมา การทำงานที่ไม่ได้อาศัยแค่วิชาตามที่หนังสือและหลักสูตรสอน แต่เป็นการทำงานที่ใช้ความเป็นมนุษย์และใช้หัวใจโดยที่หลักสูตรไหนก็สอนไม่ได้
ศูนย์ดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย “ศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์”
สถานที่ที่ใครหลายคนอาจจะเรียกว่า “สถานที่นอนรอความตาย” หรือบางคนอาจจะไม่เคยรู้จักมาก่อนเลย วันนี้ พว.กันทิมา ชูฤทธิ์ หัวหน้าศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์ จะพาเราไปรู้จักและทำความเข้าใจว่าทำไมเราถึงต้องมีสถานที่นอนรอความตายกัน
“พบเพื่อจากไปอย่างมีความสุข”
หลายคนอาจจะเรียกศูนย์ดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายว่าสถานที่รอคอยความตาย ซึ่งหากพูดกันจริงๆแล้วมันไม่ผิดเลย ช่วงเวลาที่รอความตายเหล่านั้น แม้จะมีเวลาเพียงน้อยนิด แต่มันมีค่ามากสำหรับผู้ป่วยและครอบครัว สถานที่แห่งนี้ ผู้ป่วยสามารถบอกความปรารถนา และใช้เวลาร่วมกับครอบครัวได้อย่างเต็มที่ก่อนถึงเวลาที่จะต้องจากกัน
“ทำไม ไม่มีที่สักที่ ที่ทำให้เขาได้จับมือกัน กอดกัน เพื่อเป็นการอำลาครั้งสุดท้าย”
คนไทยส่วนใหญ่ที่มีความคิดที่ว่า ถ้าจะตายก็อยากจะกลับไปตายที่บ้าน แต่ด้วยปัจจัยหลายอย่าง ทำให้คนไข้บางคนไม่สามารถใช้ช่วงเวลาสุดท้ายที่บ้านได้ จึงมีการก่อตั้งศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์ ขึ้นมา เพื่อดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายที่มีอาการไม่สุขสบาย ให้เขาจากไปอย่างสงบและมีโอกาสได้ใช้เวลาร่วมกับครอบครัวอย่างที่เขาปรารถนาในสภาพแวดล้อมที่เหมือนเป็นบ้านอีกหลังของพวกเขา
“มันมาจากใจจริงๆที่เราอยากจะช่วยคนตรงหน้าให้ดี”
ภายในศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์ มีพยาบาล 8 คน ผู้ช่วยพยาบาล 7 คน และ พนักงานช่วยการพยาบาล 8 คน ทุกคนเข้ามาทำงานตรงนี้ด้วยใจจริง การพยาบาลที่ไม่ใช่การรักษาทางร่างกายเพื่อให้มีชีวิตต่อไป แต่เป็นการพยาบาลเพื่อสร้างภาพความทรงจำที่ดีที่สุดในช่วงเวลาสุดท้ายของชีวิต ซึ่งไม่มีสอนในหลักสูตรการพยาบาล แต่ทุกคนใช้ความเป็นมนุษย์ ความเข้าใจ และใช้ใจในการดูแลผู้ป่วยทุกคนอย่างดีที่สุด
คุณค่าของงานที่ทำ สิ่งที่เจอ สิ่งที่เห็น”
การทำงานตรงนี้มันไม่ง่ายเลย ถึงแม้จะเข้าใจสัจธรรมการเกิด แก่ เจ็บ ตาย แต่ทุกคนใช้ใจดูแล จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่บางครั้งบุคลากรเองก็มีอารมณ์ร่วมไปกับคนไข้เหมือนกัน เพราะเกิดจากความผูกพันที่ดูแลกันมา สิ่งที่สามารถเยียวยาจิตใจบุคลากรได้ นั่นก็คือ การมองให้เห็นถึงคุณค่าในสิ่งที่ทำในแต่ละวัน รอยยิ้ม คราบน้ำตา และความทรงจำที่แสนสวยงามที่ได้รับจากการทำงานตรงนี้
“เป็นบ้าน เป็นครอบครัว ให้กับทุกคนที่ต้องการที่พึ่ง”
ที่ศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์จะดูแลคนไข้ที่จะเสียชีวิตภายใน 14 วัน ซึ่งส่วนใหญ่จะมีอาการที่ส่งสัญญาณบอกก่อน จะมีการคุยกับคุณหมอเกี่ยวกับการประคับประคองคนไข้ มีการคุยกับครอบครัวของคนไข้เกี่ยวกับความต้องการของคนไข้และครอบครัว และยังมีการรับดูแลผู้ป่วยติดเตียงที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ ซึ่งบางทีครอบครับอาจจะไม่พร้อมดูแลด้วยปัจจัยต่างๆ
“เราดูแล ตั้งแต่หัวจรดเท้า”
สิ่งที่ทางศูนย์ทำทุกวันก็คือ วันนี้หน้าตาเป็นอย่างไร ยิ้มแย้มแจ่มใสไหม ร่างกายมีอะไรผิดปกติหรือเปล่า มีอาการอะไรไหม มีบาดแผลตรงไหนบ้างหรือเปล่า?
หากคนไข้ช่วยเหลือตัวเองได้ จะคอยแนะนำ เฝ้าดูและให้การช่วยเหลือในส่วนที่คนไข้ทำเองไม่ได้ แต่ถ้าคนไข้ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้เลย พยาบาลจะทำความสะอาดให้ตั้งแต่หัวจรดเท้า และเช็กอาการความเจ็บป่วยต่างๆให้
“สิ่งที่พวกเราที่ได้รับเสมอก็คือ คำว่า ขอบคุณ”
ความตั้งใจของการก่อตั้งศูนย์นี้ขึ้นมา ไม่ใช่แค่เพียงเป็นที่พึ่งพาให้กับคนไข้เท่านั้น แต่ครอบครัวและญาติก็ต้องการที่พึ่งพาทางจิตใจเช่นกัน เพราะการสูญเสียคนที่รักเราไปตลอดกาลเป็นเรื่องที่หนักเกินจะรับไหว การทำงานของบุคลากรทุกคนตรงนี้ จึงรวมไปถึงการมอบความเข้าใจ การเป็นที่พึ่งพา การรับฟัง และการเป็นคนคอยปลอบใจในยามที่ครอบครัวคนไข้อ่อนแออีกด้วย
“ยังมีทีมหนึ่งทีมตรงนี้ ที่พร้อมเข้าใจ”
ที่ผ่านมาบางครอบครัวต้องพบเจอปัญหาที่ไม่สามารถเฝ้าคุณพ่อ คุณแม่ หรือลูกได้ในช่วงเวลาที่พวกเขาเข้าใกล้ความเป็นความตาย หลายครั้งที่ครอบครัวคนไข้ทำได้เพียงรอรับโทรศัพท์จากโรงพยาบาลเพื่อบอกว่าอาการของคนไข้เป็นอย่างไร แม้จะอยากอยู่ข้างๆหรืออยู่ใกล้แค่ไหนก็ทำไม่ได้ นั้นเป็นสิ่งที่ศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์เล็งเห็น และอยากบอกทุกคนว่าสถานที่แห่งนี้เข้าใจ และพร้อมจะตอบสนองต่อความต้องการตรงนั้นให้กับทุกคน
ถึงผู้ป่วยระยะสุดท้ายและครอบครัว
ถ้าหากคุณกำลังหาใครสักคนที่เข้าใจ หาสถานที่ที่จะช่วยให้คุณได้ใช้เวลาร่วมกับคนที่คุณรักในช่วงเวลาสุดท้ายของเขา หรืออยากได้ความช่วยเหลือในการมีใครสักคนมาดูแลคนที่คุณรักให้จากไปอย่างสงบ สามารถติดต่อได้ทางเพจศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์ หรือโทร. 095-464-9783 ปรึกษาได้โดยตรง
“เราจะดูแลคุณ ให้จากไปสุขสงบ และจากไปอย่างที่คุณไม่ต้องกังวลจริงๆ”
บทสรุป
สำหรับประเทศไทยเรื่องนี้เป็นเรื่องที่ใหม่มาก เรามีความต้องการที่จะกลับไปนอนตายที่บ้าน แต่เมื่อความต้องการของเราถูกปฏิเสธด้วยปัจจัยไม่ว่าจะเป็นอาการ สถานที่ ความสะดวก หรือความเห็นทางการแพทย์จากคุณหมอก็ตาม เรามักจะต้องยอมรับเสมอ เราต้องยอมสูญเสียคนรักหรือคนรอบตัวไปโดยที่บางครั้งเราก็ไปไม่ทันแม้แต่จะกล่าวคำอำลาหรืออยู่เคียงข้างเขาในเวลาสุดท้าย
ดังนั้นจากปัญหาทั้งหมดที่นี่ จึงเป็นทางออกที่ตอบโจทย์สำหรับทุกคนที่ต้องพบเจอ หรือคิดว่าจะต้องพบเจอในอนาคต ศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์สามารถเป็นบ้านที่ให้เราได้อยู่เคียงข้างคนที่เรารักในช่วงเวลาสุดท้ายของเขาและสร้างความทรงจำที่สวยงามไปด้วยกันได้
“ทุกคนสมควรมีความทรงจำที่สวยงาม ไม่ว่าจะเป็นคนตายหรือคนที่ยังอยู่”
ติดตามรับชมเรื่องราว เบื้องหลังวิกฤติและการปฏิบัติหน้าที่ของบุคลากรทางการแพทย์ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ ในการรับมือกับสถานการณ์โควิด ได้กับรายการ Unmask Story เรื่องเล่าหลังแมสก์ของบุคลากรทางการแพทย์ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ
ศูนย์ดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย “ศูนย์ธรรมศาสตร์ ธรรมรักษ์” | โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ
หรือ จะเลือกรับฟังข้อมูลเพิ่มเติมในรูปแบบของ Podcast:
….
บทความ แนะนำ :
เจาะเลือด แล้วไปไหน? เรื่องเล่าการทำงานของทีมปฏิบัติการเทคนิคการแพทย์
ติดตามชมรายการ UNMASK STORY
กับ โรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ
ได้ทุกวันเสาร์ เวลา 20:00 น.
ทาง Facebook เพจ @มนุษย์เงินเดือนพันธุ์ใหม่
และ ช่องทาง Social Media ของ The Practical
