เน็ตถึงบ้าน บริการเพื่อสังคม กับ บริษัท เน็ตถึงบ้าน(วิสาหกิจเพื่อสังคม) จำกัด

เน็ตถึงบ้าน หรือ Net2Home เครือข่ายอินเทอร์เน็ตที่ช่วยทำให้ทุกคนไม่ว่าจะอาศัยอยู่พื้นที่ชายขอบหรือห่างไกลแค่ไหนก็สามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ในราคาที่ถูก ลดความเหลื่อมล้ำทางคุณภาพชีวิตและช่วยสร้างอาชีพให้คนในชุมชนอย่างยั่งยืน

บริษัท เน็ตถึงบ้าน จำกัด หรือ Net2Home เป็นบริษัทที่จัดตั้งขึ้นเพื่อบรรลุเป้าหมายในการเพิ่มอัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตของคนในประเทศ ซึ่งเป็นหนึ่งในพันธกิจของมูลนิธิศูนย์สารสนเทศเครือข่ายไทย (THNIC Foundation) ที่เล็งเห็นว่าอัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตของประชากรไทยยังต่ำมากเมื่อเปรียบเทียบกับจำนวนประชากรทั้งหมด

วันนี้แอดจะพาทุกคนไปรู้จักกับวิสาหกิจเพื่อสังคม ที่หากมองแค่ชื่อเราคงคิดว่าพวกเขาก็แค่ช่วยให้คนที่รายได้ต่ำและอาศัยอยู่พื้นที่ห่างไกลได้มีอินเทอร์เน็ตใช้ แต่ความจริงแล้วเขามีส่วนในการช่วยเหลือสังคมมากกว่าแค่การต่อสายไฟเชื่อมสัญญาณอินเทอร์เน็ตในชุมชน เราจะไปทำความรู้จัก Net2Home ผ่านบทสัมภาษณ์ของ คุณภาคภูมิ ไตรพัฒน์ กรรมการผู้จัดการบริษัทฯ กัน

จุดเริ่มต้น

Net2Home เริ่มจากการทำงานร่วมกันของ 2 องค์กรคือ สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชียและมูลนิธิศูนย์สารสนเทศเครือข่ายไทย ย้อนกลับไปเมื่อ 12 ปีที่แล้วมีการนำงานวิจัยมาใช้ในค่ายพัฒนาเด็กมหาวิทยาลัย เรียนรู้เกี่ยวการสร้างโครงข่ายขึ้นมาโดยไม่ใช่สาย โดยกิจกรรมในค่ายคือให้เด็กเดินทางในป่าที่ไม่มีสัญญาณโทรศัพท์ และภารกิจคือให้เด็กสร้างเครือข่ายโทรศัพท์ขึ้นมาใช้เองให้ได้ แล้วหลังจากงานวิจัยนั้นจึงค่อยๆพัฒนาเป็นการลงมือทำจริงในชุมชน

เน็ตถึงบ้าน บริการเพื่อสังคม กับ บริษัท เน็ตถึงบ้าน(วิสาหกิจเพื่อสังคม) จำกัด

“ชาวบ้านไม่ใช้ เพราะไม่คุ้นเคย”

คุณภาคภูมิเล่าให้ฟังว่าช่วงแรกยังอยู่ในช่วงค้นหาและทดลองวิธีต่างๆ หนึ่งในนั้นคือการใช้เทคโนโลยีในรูปแบบตัวปล่อยสัญญาณตัวเล็กๆที่ไม่ทำลายธรรมชาติและไม่มีผลต่อสัตว์ในป่า กระจายเข้าไปยังพื้นที่ต่างๆเพื่อสร้างโครงข่ายอินเทอร์เน็ตขึ้นมา แต่ผลลัพธ์ที่ได้คือชาวบ้านไม่ได้ให้ความสนใจและไม่ใช้เนื่องจากเป็นเทคโนโลยีที่ชาวบ้านไม่คุ้นเคย จึงต้องมีการสร้างความคุ้นเคยให้แก่ชาวบ้านด้วยการนำเทคโนโลยีตรงนี้ลงไปให้ชาวบ้านใช้ทุกวัน หากใครต้องการความช่วยตรงไหน สามารถหยิบอุปกรณ์ชิ้นนี้ไปช่วยเหลือได้เลยทันที และในที่สุดก็เกิดเป็น Net2Home ขึ้นมา

บทบาทของ Net2Home ในปัจจุบัน

ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะมีอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง 4G หรือ 5G ใช้กันในหลายพื้นที่แล้ว แต่เราก็ต้องยอมรับว่าในประเทศไทยยังคงมีความเหลื่อมล้ำอยู่มาก การที่ประเทศเรามีอินเทอร์เน็ตใช้ ไม่ได้หมายความว่าทุกพื้นที่จะได้ใช้ ยังมีคนอีกมากมายที่ไม่ได้รับโอกาสในเข้าถึงอินเทอร์เน็ตความเร็วสูงเช่นนั้น บางคนอยู่ในพื้นที่ห่างไกลขนาดที่สัญญาณอินเทอร์เน็ตเข้าไม่ถึง บางคนไม่มีเงินพอที่จะซื้ออินเทอร์เน็ตความเร็วระดับนั้น Net2Home จึงเข้ามาเพื่อเป็นคนที่คอยหยิบยื่นความช่วยเหลือให้กับคนกลุ่มนี้มาตลอด

“เราพร้อมให้เขาแซะเราออก เพราะเราต้องการให้เขาเข้ามาแทนอยู่แล้ว”

เป็นเรื่องยากที่จะให้คนจากพื้นที่ห่างไกลสื่อสารเพื่อบอกถึงความต้องการว่าในพื้นที่ของพวกเขายังต้องการสัญญาณโทรศัพท์หรือสัญญาณอินเทอร์เน็ตอยู่นะ เพราะด้วยเสียงของพวกเขาที่มาไม่ถึงหรืออาจเกิดจากการที่ยังไม่มีใครเข้าไปรับฟังพวกเขาจริงๆ ด้วยความเหลื่อมล้ำที่เราเองก็รู้ดีและมักพูดกันบ่อยๆว่า พื้นที่ห่างไกลความเจริญ Net2Home จึงเป็นเหมือนคนริเริ่มให้เครือข่ายอินเทอร์เน็ตรายใหญ่มองเห็นความต้องการของคนในพื้นที่และเริ่มเข้ามาติดตั้งสัญญาณต่างๆให้ถึงแม้ว่าเราพยายามจะช่วยให้ทุกคนเข้าถึงอินเทอร์เน็ตในราคาย่อมเยา แต่ในขณะเดียวกันก็จะถูกรายใหญ่เข้ามาทดแทนเสมอ

“โดนแซะออกไปแล้วจะอยู่ได้ไหม?”

ปัจจุบันบริษัทต้องแข่งขันกับบริษัทเครือข่ายอินเทอร์เน็ตรายใหญ่อยู่ตลอดเวลา และบริษัทก็ยังอยู่ได้ ด้วยความที่ทาง Net2Home เองก็ต้องซื้ออินเทอร์เน็ตจากบริษัทรายใหญ่เหล่านั้นเพื่อนำมาเชื่อมต่อและสร้างเครือข่ายที่เป็นของบริษัทและให้บริการชาวบ้านในราคาถูก ซึ่งการทำแบบนี้ทำให้บริษัทอินเทอร์เน็ตรายใหญ่มีการลดราคาการให้บริการของตัวเองเพื่อแข่งขันกับ Net2Home แต่การทำแบบนี้ถือเป็นเรื่องที่ดีต่อชาวบ้าน เพราะเป้าหมายของบริษัทคืออยากให้ทุกคนสามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ในราคาย่อมเยาว์อยู่แล้ว เมื่ออินเทอร์เน็ตรายใหญ่ลดราคาลงมา ชาวบ้านก็สามารถเข้าถึงได้มากขึ้น

รายได้ของบริษัท

Net2Home เป็นบริษัทที่แยกย่อยออกมาจากมูลนิธิ ซึ่งเป้าหมายของมูลนิธิคือการวางเครือข่ายอินเทอร์เน็ตให้ชาวบ้านในพื้นที่ห่างไกลและรายได้น้อยสามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ รายได้ของบริษัทส่วนหนึ่งจึงมาจากมูลนิธิที่จ่ายให้เป็นค่าติดตั้งอุปกรณ์เหล่านั้น นอกจากนี้จะมีรายได้จากค่าบริการอินเทอร์เน็ตที่เก็บจากชาวบ้านในราคา 250 บาท/เดือน/หลัง

“สิ่งที่เราทำจริงๆ คือ การเป็นพี่เลี้ยงชาวบ้าน”

การให้ความช่วยเหลือของ Net2Home ไม่ใช่แค่เพียงการสร้างเครือข่ายอินเทอร์เน็ตและเก็บค่าบริการเท่านั้น ในต่างประเทศจะมีเครือข่ายอินเทอร์เน็ตที่นิยมกันเรียกว่า Community Internet ซึ่งเป็นการที่คนในชุมชนจัดการกับเครือข่ายอินเทอร์เน็ตเองในทุกขั้นตอน เมื่อมีเครือข่ายอินเทอร์เน็ตเข้ามาติดต่ออยากให้บริการ ก็สามารถติดต่อที่ศูนย์กลางของชุมชนได้เลย แล้วศูนย์กลางตรงนั้นจะจัดการในเรื่องของการส่งสัญญาณหรือการติดตั้งกันเอง ซึ่งนี่คือสิ่งที่ Net2Home กำลังทำอยู่

“ไม่ใช่แค่ให้โอกาสในการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต แต่เป็นการให้โอกาสในการประกอบอาชีพเพื่อให้พวกเขาอยู่ได้ด้วยตัวเองอีกด้วย”

ในตอนนี้ทางบริษัทมีให้บริการอยู่ทั้งหมด 14 ชุมชนย่อย แต่ละชุมชนจะมีคนดูแลซึ่งเป็นชาวบ้านในชุมชนที่ทางบริษัทจ้างเพื่อให้เขาใช้เวลาว่างในการทำหน้าที่เป็นผู้ดูแลในส่วนนี้โดยเฉพาะ โดยให้ผู้ดูแลเป็นคนปั่นจักรยานไปตามบ้านเพื่อเก็บค่าบริการ 250 บาทจากบ้านแต่ละหลัง ในส่วนของการติดตั้ง ทางบริษัทก็จะมองหาชาวบ้านที่พอจะมีความสามารถในเรื่องการเดินไฟหรือการติดตั้งอุปกรณ์มาเทรน ให้พวกเขามีความรู้แล้วจ้างให้พวกเขาเป็นช่างประจำหมู่บ้านไปเลย และอีกหนึ่งการสร้างอาชีพที่บริษัทสร้างขึ้นคือ จ้างชาวบ้านให้เป็นเซลล์กันเอง คือเป็นคนที่คอยชักชวนคนในหมู่บ้านให้หันมาใช้บริการ Net2Home แล้วก็รับค่าคอมมิชชั่นไป

ความสำเร็จ

ในวันที่เริ่มต้น มีครอบครัวที่เข้าร่วมเพียง 9 หลังคาเรือนเท่านั้น แต่เมื่อชาวบ้านมีการบอกต่อกัน ในวันนี้ทางบริษัทมีลูกค้าถึง 400 หลังคาเรือนแล้วซึ่งเป็นสิ่งที่เกินความคาดหมายมาก แต่ทางบริษัทก็ยังเดินหน้าต่อไป เพราะอยากให้ทุกคนได้รับการช่วยเหลือแบบนี้ในทุกพื้นที่ อย่างเช่น ชุมชนคลองเตยที่มีอัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตต่ำมาก แต่ทุกคนยังขาดความเข้าใจ จึงทำให้ทางบริษัทเข้าไปช่วยไม่ได้ ซึ่งนี่เป็นสิ่งที่ทางบริษัทพยายามทำอยู่ ไม่ใช่แค่สร้างเครือข่ายแต่ผลักดันให้ทุกคนเข้าใจถึงสิทธิ์และสวัสดิการที่ทุกคนสมควรได้รับอย่างแท้จริงด้วย

บทสรุป

การทำวิสาหกิจเพื่อสังคมไม่ใช่เรื่องง่าย ทุกคนต้องพร้อมและยอมรับได้หากต้องพบกับความล้มเหลว ความคิดหรือไอเดียต่างๆที่เรามี มันเป็นสิ่งที่ต้องการการทดลอง ไม่ใช่แค่การคิดแล้วนั่งตั้งคำถามว่าจะสำเร็จไหม อย่างบริษัท Net2Home เองก็มีการปรับเปลี่ยนโมเดลธุรกิจมาหลายต่อหลายครั้งเพื่อให้เข้ากับสถานการณ์ การที่เครือข่ายอินเทอร์เน็ตรายใหญ่ปรับราคาของการให้บริการลงมาเพื่อมาสู้กับ Net2Home ทางบริษัทก็ต้องคิดว่าแล้วจะทำอย่างไรต่อเพื่อให้บริษัทยังอยู่รอดและยังช่วยเหลือสังคมได้ด้วย เพราะไม่ว่าอย่างไร ประโยชน์ของชุมชนต้องมาก่อน