Mindset ที่ดี ควรเป็นอย่างไร? เรื่องของ Mindset เป็นเรื่องของความเชื่อที่มาจากกรอบความคิดของเรามีต่อตัวเอง หรือ ที่มีต่อสิ่งรอบตัวว่าเป็นแบบไหน และ อย่างไร ตัวอย่างเช่น บางคนคิดว่า จะเก่งได้ต้องเกิดมามีสมองที่ดี หรือ จะประสบความสำเร็จได้ต้องเป็นคนอัจฉริยะ มีความสมบูรณ์แบบ เป็นต้น
“ความสำเร็จ ไม่ได้จำเป็นต้องเกิดขึ้นจากความสมบูรณ์แบบเสมอไป”
ดังเรื่องราวของบุคคลสำคัญของเราในตอนนี้ก็เช่นกัน สำหรับเขา ข้อจำกัด หรือ อุปสรรคต่างๆ ไม่ใช่ข้ออ้างในเรื่องของความสำเร็จ ครูไอซ์ – ดำเกิง มุ่งธัญญา บัณฑิตครุศาสตร์ เกียรตินิยมอันดับ 1 จากรั้วจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และปัจจุบันเป็นคุณครูอยู่ที่โรงเรียนสตรีศรีสุริโยทัย
ข้อจำกัดทางร่างกาย แต่ไม่ได้เป็นข้อจำกัดทางด้าน Mindset
ครูไอซ์ – ดำเกิง มุ่งธัญญา เป็นครูผู้พิการทางสายตา แต่ความพิการดังกล่าวเป็นแต่เพียงการจำกัดการมองเห็นทางกายภาพเท่านั้น เพราะเหตุใด ครูไอซ์ ถึงสามารถก้าวข้ามเรื่องข้อจำกัดเหล่านี้ ได้? เรามาเรียนรู้จากเส้นทาง และ การเปลี่ยนแปลงของชีวิตของ ครูไอซ์ ไปด้วยกันเลยครับ
ครูไอซ์ เป็นเด็กที่คลอดก่อนกำหนด เขาอยู่ในครรภ์มารดาเพียง 7 เดือนเท่านั้น เมื่อแรกเกิดคุณหมอต้องส่งทารกน้อยเข้าไปดูแลอยู่ในตู้อบเด็กแรกเกิด แต่โชคร้าย ที่ดวงตาของเขาได้รับผลกระทบจากสภาพบางอย่างในตู้อบ ทำให้ต้องสูญเสียความสามารถในการมองเห็นไปตั้งแต่ยังแบเบาะ
ถึงแม้ว่า ครูไอซ์ จะมีข้อจำกัดในการดำเนินชีวิต แต่ครอบครัวก็เป็นกำลังสำคัญอย่างยิ่ง ที่ดูแลให้เขาได้ใช้ชีวิตไม่ต่างจากเด็กปกติ และปลูกฝังกรอบความคิดในการดำเนินชีวิตที่ดีให้กับเขา โดยเฉพาะในเรื่องของการปูพื้นฐานการเรียนรู้ ในการดำเนินชีวิตและวิชาการด้วยการส่งเขาเข้ารับการศึกษาระดับชั้นอนุบาลที่โรงเรียนสาธิตละอออุทิศ มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ซึ่งเป็นโรงเรียนที่มีศูนย์บริการช่วยเหลือระยะแรกเริ่มเด็กตาบอดและครอบครัวโดยเฉพาะ ที่นั่นทำให้ ครูไอซ์ ได้เรียนรู้การใช้ชีวิตร่วมกับผู้อื่นทั้งด้านทักษะการใช้ชีวิตทั่วไป เช่น การรับประทานอาหารด้วยตัวเอง การติดกระดุมเสื้อ และทักษะการเขียนอักษรเบรลล์เบื้องต้น ซึ่งเป็นพื้นฐานที่ดียิ่งในการรองรับการพัฒนาศักยภาพของเขาในเวลาต่อมา
“ที่บ้านจะปฏิบัติเหมือนเราเป็นเด็กปกติครับ อยากไปไหนก็พาไปตลอด เราก็เลยรู้สึกเหมือนเด็กทั่วไป ไม่ได้รู้สึกว่ามีความแปลกแยก”
ด้วยความรักและความอบอุ่นจากครอบครัว คือจุดเริ่มต้นที่ทำให้ ครูไอซ์ เด็กชายผู้สูญเสียการมองเห็นได้สัมผัสกับโลกกว้างจากคนรอบข้างที่พร้อมจะมอบความรักให้เขา ทำให้เขากล้าที่จะก้าวข้ามข้อจำกัดทางร่ายกายไปอย่างถาวร
“อุปสรรค คือ ความท้าทาย ต้องอาศัยความเชื่อและความมุ่งมั่น ถึงจะผ่านมันไปได้”
ครูไอซ์ เข้ารับการศึกษาชั้นประถมที่โรงเรียนสอนคนตาบอดกรุงเทพ จากนั้นเขาได้รับทุนการศึกษาให้เข้าเรียนร่วมกับนักเรียนภาคปกติในระดับชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนเซนต์คาเบรียล การได้เรียนร่วมกับนักเรียนปกติทำให้เขาได้เรียนรู้ที่จะปรับตัวเพื่อเข้าถึงความรู้ในรูปแบบการศึกษาของคนทั่วไป ซึ่งแน่นอนว่าความแตกต่างทางด้านร่างกายโดยเฉพาะในส่วนของการมองเห็น มีผลต่อวิธีการเรียนหนังสือของเขาอยู่บ้าง แต่นั่นก็ไม่ได้เป็นอุปสรรคสำหรับนักเรียนผู้พิการทางสายตาที่มีความมุ่งมั่นอย่างเขาเลย
ครูไอซ์ เล่าให้ฟังว่า “จากที่เคยส่งการบ้านเป็นอักษรเบรลล์ได้ แต่พอมาเรียนร่วมกับนักเรียนปกติเราก็ต้องส่งเป็นตัวปกติ เพราะฉะนั้นที่บ้านเลยต้องช่วยเรามากขึ้น โดยแม่จะเป็นคนอ่านการบ้านให้ฟังแล้วผมจะบอกให้แม่ช่วยเขียนให้ หรืองานที่ต้องทำในห้องก็ต้องให้เพื่อนช่วยเขียนให้ แต่ถ้าเพื่อนไม่ว่างหรือเราทำไม่ทันก็ต้องเอากลับมาทำที่บ้าน ซึ่งมันก็ต้องใช้เวลาและวิธีการมากกว่าคนทั่วไป บางวิชาผมเรียนไปแล้วแต่ผมเพิ่งจะมีหนังสือเรียนที่เป็นอักษรเบรลล์มาอ่านหลังจากที่เรียนไปแล้วเป็นสัปดาห์ เพราะฉะนั้นมันทำให้ผมเรียนรู้ว่าต้องตั้งใจเรียนในห้องเรียนให้มากที่สุด”
“ผมไม่เคยรู้สึกว่าไม่อยากเรียน แต่ถามว่าความเหนื่อยไหม เหนื่อยครับ โดยเฉพาะช่วงอ่านหนังสือเพราะเราไม่สามารถอ่านหนังสือเรียนเหมือนเพื่อน ที่พอเขาได้หนังสือมาเขาก็อ่านเลยได้ แต่เราต้องมีกระบวนการมากกว่าคนอื่น” ถึงแม้จะมีอุปสรรคในการเรียนสักแค่ไหน แต่นั่นก็ไม่เคยทำให้ ครูไอซ์รู้สึกท้อถอยในการเรียนของเขาเลยสักครั้ง
“เพราะ Mindset ที่ดี ทำให้ผ่านได้ทุกอุปสรรค”
เพราะอุปสรรคที่มี จึงทำให้ ครูไอซ์ต้องตั้งใจเรียนในห้องเรียนมากขึ้นทำให้เขาเข้าใจบทเรียนได้เป็นอย่างดีจนกระทั่ง สามารถถ่ายทอดความรู้ที่มีให้กับผู้อื่นได้ โดยเขาได้ค้นพบความสามารถในการถ่ายทอดความรู้ด้านการเรียนของตนเองเป็นครั้งแรกในสมัยมัธยม จากการอธิบายบทเรียนให้กับรุ่นน้อง โดยผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นคือรุ่นน้องเกิดความเข้าใจในเนื้อหาที่ไอซ์ย่อยให้เข้าใจได้ง่ายๆ และนั่นคือจแรงจูงใจที่สำคัญที่ทำให้ครูไอซ์ มีเป้าหมายในชีวิตของเขา เป็นแรงบันดาลใจให้เขาเลือกเรียนต่อในคณะครุศาสตร์ สาขามัธยมศิลป์ เอกภาษาอังกฤษ ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
“สิ่งที่ผมค้นพบคือเราต้องพยายามไขว่คว้าโอกาส ถึงแม้ว่าบางคนอาจจะไม่เชื่อมั่นในตัวเรา แต่สิ่งสำคัญที่สุดไม่ใช่การที่เราจะไปตัดพ้อเขา แต่สิ่งที่ผมทำคือพยายามพิสูจน์ตัวเอง”
ในการเรียนระดับมหาวิทยาลัย ครูไอซ์ต้องพบกับบททดสอบที่หนักขึ้นกว่าเดิม ทั้งด้านเนื้อหาการเรียนที่เข้มข้นมากขึ้นและภาระงานที่ถาโถมเข้ามา แต่เขาก็ไม่เคยท้อถอยด้วยความรู้สึกที่ว่า “เมื่อเราเกิดมาพร้อมกับปัจจัยที่มีน้อยกว่าคนอื่นก็คงต้องพยามมากกว่าคนอื่น”
ครูไอซ์ มีความตั้งใจเรียนและตั้งใจทำงานสูงมากทำให้อาจารย์และครูรุ่นพี่มองเห็นถึงความสามารถและความตั้งใจของเขาจึงพยายามผลักดันและมอบโอกาสต่างๆ ให้ โดยเริ่มต้นตั้งแต่ตอนที่เขาไปเป็นครูฝึกสอนวิชา ภาษาอังกฤษด้วย แม้ว่าในช่วงแรก ครูไอซ์จะเล่าว่ามีความประหม่าและกังวลมาก เพราะต้องสอนหนังสือให้กับเด็กนักเรียนตาดี ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของเนื้อหากับวิธีการสอนและความเชื่อมั่นจากนักเรียน แต่ทั้งหมดนั้นเขาก็อดทนและมานะบากบั่น บวกกับ Mindset ที่ดี ในที่สุดก็สามารถก้าวผ่านกำแพงไปได้อีกชั้นหนึ่ง
Growth Mindset สร้างโอกาส และ พาให้เราไปสู่เส้นทางที่เราฝันเอาไว้ได้
Growth Mindset คือชุดความคิดแบบเติบโตที่คอยผลักดันให้คนเราสามารถพัฒนาศักยภาพของตนเองไปได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด และกล่าวได้ว่าครูไอซ์ – ดำเกิง มุ่งธัญญา มีชุดความคิดนี้อยู่ในใจอย่างเต็มเปี่ยม ดังนั้น ด้วยความมุ่งมั่นตั้งใจในการเรียนมาตั้งแต่สมัยมัธยม ในที่สุดไอซ์ก็สามารถเดินตามความฝันด้วยการสอบเข้าบรรจุเป็นข้าราชการครูได้อย่างเต็มภาคภูมิ ถึงแม้วันนี้เขาจะเป็นผู้ให้ความรู้ด้านวิชาการ แต่แนวคิดและความตั้งใจในการทำงานของเขายังทำให้เด็กนักเรียนได้มองเห็นและได้เป็นแรงบันดาลใจในทางอ้อมอีกด้วย
ครูไอซ์ บอกกับเราว่า “ผมเชื่ออย่างหนึ่งว่า การที่เราเป็นครูต่อให้ใครไม่เห็นในสิ่งที่ผมตั้งใจทำ แต่ผมเชื่อว่านักเรียนจะต้องเห็น เคยมีเด็กมาพูดกับผมว่า หนูเดินผ่านห้องพักครูทีไรก็เห็นครูนั่งทำงานตลอดเลย ผมก็เลยเชื่อว่าเราพยามทำแล้วมีคนเห็นแค่นี้มันก็ภูมิใจมากๆ แล้ว”
ครูไอซ์ ยอมรับว่า ที่เขาสามารถสอบเข้าเป็นครูได้นั้นไม่ได้มาจากความสามารถของตัวเขาเพียงคนเดียว นอกจากการไขว่คว้าโอกาสที่เข้ามาแล้วเขาก็ต้องขอบคุณผู้ที่หยิบยื่นโอกาสให้เขามาโดยตลอดเช่นกัน แม้กระทั่งในวันที่ได้เป็นครูแล้วก็ตาม ครูไอซ์ก็ยังได้รับโอกาส และเช่นเคยเขายังน้อมรับและไขว่คว้าทุกโอกาสที่ผ่านเข้ามาในชีวิตเสมอ
“ความสุขของผมทุกวันนี้คือการได้เห็นนักเรียนที่ผมสอนประสบความสำเร็จในแบบฉบับที่พวกเขาได้เลือกเอง”
ในปัจจุบันครูไอซ์ เป็นที่รู้จักมากขึ้นผ่านสื่อต่างๆ ที่นำเรื่องราวชีวิตของเขาไปนำเสนอ โดยเรื่องราวของเขาสามารถเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้คนได้อีกมากมาย ถึงแม้ว่าจะเป็นที่รู้จักมากขึ้น ครูไอซ์ก็ยังคงเป็นครูไอซ์คนเดิมที่ยังคงตั้งอยู่บนความเชื่อมั่นและศรัทธาที่ค่อยๆ ก้าวไปทีละเล็กทีละน้อย และมีความสุขที่สุดจากการเฝ้ามองความสำเร็จ ความสุข ความผูกพัน จากเหล่านักเรียนของเขา
บทสรุป
“เมื่อเราเกิดมาพร้อมกับปัจจัยที่มีน้อยกว่าคนอื่นก็คงต้องพยายามมากกว่าคนอื่น ถ้าเราไม่จำกัดความสามารถของตัวเองผมว่าคนเราทำได้ทุกอย่าง”
เรื่องราวของ ครูไอซ์ เป็นสิ่งที่ยืนยันได้เป็นอย่างดีว่า แม้ว่าชีวิตของคนเราจะเต็มไปด้วยอุปสรรค หากแต่การมี mindset ที่ดี หรือกรอบความคิดในการดำเนินชีวิตที่ดี ก็สามารถผลักดันให้คนเราทุกคนผ่านอุปสสรคเหล่านั้น และสามารถสร้างการเรียนรู้จนประสบความสำเร็จในชีวิตได้
และจะดีแค่ไหน? หากว่าเราสามารถส่งผ่าน mindset ที่ดี ไปยังคนรุ่นต่อไปเพื่อให้พวกเขาเปลี่ยนแปลงตนเองไปในทางที่ดีขึ้นและส่งต่อสิ่งเดียวกันไปยังคนรุ่นต่อไปๆ จนสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับโลกใบนี้ได้อย่างยั่งยืนในระยะยาวได้อย่างที่ครูไอซ์ กำลังทำอยู่ในทุกวันนี้
ตัวอย่างดีๆ ที่มาจาก การคิดบวก จาก ครูไอซ์ – ดำเกิง มุ่งธัญญา แสดงให้เห็นแล้วว่าเรื่องของการเรียนรู้มันไม่มีข้อจำกัดใดๆ ทั้งสิ้น และ ข้อจำกัดที่เรามีก็ไม่ใช่เหตุผลที่จะทำให้เราประสบความสำเร็จไม่ได้
เรื่องราวอ้างอิงบทสัมภาษณ์ของ ครูไอซ์ – ดำเกิง มุ่งธัญญา
จากโครงการ พื้นที่เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง (Transformative Learning)
สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
บทความอื่นๆ ที่เกี่ยวกับ โครงการ พื้นที่เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง (Transformative Learning) สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่ :
พี่อ้อย – นภาพร ไตรวิทย์วารีกุล หรือ “ดีเจพี่อ้อย” ความลำบากและอุปสรรค ก็เป็นครูที่ดีอย่างหนึ่ง เพราะเมื่อเราผ่านมันไปได้ เราก็จะมีการเติบโตต่อไปได้
พี่นิค – วิเชียร ฤกษ์ไพศาล การคิดบวก คือหัวใจสำคัญสำหรับทุกๆ ภารกิจของชีวิต และทุกๆ ปัญหาคือโอกาส
