พื้นที่ปลอดภัย ทางการแพทย์สำหรับความหลากหลายทางเพศ เพื่อให้เรื่องเพศเป็นเรื่องที่สามารถกล้าที่จะพูดคุย เมื่อมีความเสี่ยงหรือในเวลาที่มีความผิดปกติได้ จากจุดเริ่มต้นจากแนวคิดและประสบการณ์ที่เป็น Pain Point สู่การปรับธุรกิจ เพื่อผู้คน แม้จะมีความหลากหลาย แต่เรื่องเพศและการแพทย์ ยังต้องเดินคู่กันอยู่เสมอ เพื่อ “ความปลอดภัย” กับวิสาหกิจเพื่อสังคมด้วยความเชี่ยวชาญทางการแพทย์ จากธุรกิจเล็กๆ สู้ที่พึ่งของกลุ่มหลากหลาย จนเดินไปไกลในระดับ Global กับ บริษัท พัลซ์ สีลม จำกัด
Pulse Clinic เป็นคลินิกที่มีเป้าหมายในการส่งเสริมและมอบความเป็นเลิศด้านสุขภาพทางเพศแบบองค์รวมโดยไม่มีการตีกรอบหรือตัดสินความหลากหลายทางเพศ เป็นสถานพยาบาลเกี่ยวกับสุขภาพด้านเพศ และโฟกัสเกี่ยวกับ LGBTQ (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, and Questioning) โดยเฉพาะ มีการให้บริการตั้งแต่การตรวจคัดกรอง การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ การให้คำปรึกษา การรักษา การจ่ายยา ตลอดจนถึงการรักษาโดยแพทย์ทางเลือก
ในตอนนี้เราจะเข้าสู่โลกของการยอมรับความหลากหลายอย่างแท้จริง โลกที่ไม่มีการตัดสินแต่เป็นการยอมรับ โดยปกติแล้ว หากใครเคยประสบกับปัญหาเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ หรือการพลาดมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้สวมถุงยางอนามัย เราคงจะเข้าใจถึงความกระอักกระอ่วนที่เราจะต้องเล่าเรื่องราวเหล่านี้ให้คุณหมอตามโรงพยาบาลทั่วๆ ไปฟัง หรือ การกลัวการโดนตัดสินผ่านทางสายตาหรือคำพูดชวนให้เราคิดว่า “นี่ด่าเราหรือเปล่าเนี่ย?” เพราะสิ่งเหล่านี้เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นจริง จึงมี Pulse Clinic เกิดขึ้นมา ในตอนนี้เราจะไปทำความรู้จักที่นี่กันให้มากขึ้นผ่านบทสัมภาษณ์ของ คุณต้น พีรฉัตร แย้มอิ่ม CO-FOUNDER บริษัท พัลช์ สีลม จำกัด
จุดเริ่มต้นและที่มาของ พื้นที่ปลอดภัย
คุณต้น เล่าให้เราฟังว่าเริ่มต้นเลยสมัยที่ คุณเต้ น้องชายของคุณต้นเป็นนักเรียนแพทย์ เขาไปเที่ยวแล้วมีการดื่มสุรา หลังจากนั้นเกิดปัญหาขึ้น เพราะคุณเต้ พลาดมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน เมื่อกลับถึงบ้านจึงเกิดความกังวลว่าจะมีความเสี่ยงในการติดเชื้อ HIV หรือโรคติดต่ออื่นๆ ก็เลยตัดสินใจไปปรึกษาพยาบาลของโรงพยาบาลที่คุณเต้เรียนอยู่ แต่คุณพยาบาลกลับด่วนติดสินว่าคุณเต้ทำตัวไม่ดี และต่อว่าคุณเต้ “เป็นหมอ ทำไมทำตัวแบบนี้” เหตุการณ์นี้จึงทำให้คุณเต้ได้ตระหนักถึงปัญหา และกลับมาปรึกษากับครอบครัวว่า ควรต้องทำอะไรสักอย่างเพื่อไม่ให้ใครๆ ที่เกิดปัญหาในลักษณะเดียวกัน ต้องมาเจอเหตุการณ์แบบนี้อีก และ นี่ก็คือที่มาของการก่อตั้งบริษัท พัลช์ สีลม จำกัด เพื่อสร้าง พื้นที่ปลอดภัย ของชาว LGBTQ
LGBTQ คือ อะไร?
- L lesbian กลุ่มผู้หญิงรักผู้หญิง
- G gay กลุ่มชายรักชาย
- B bisexual กลุ่มที่รักได้ทั้งผู้ชายและผู้หญิง
- T transgender กลุ่มคนข้ามเพศ จากเพศชายเป็นเพศหญิง หรือเพศหญิงเป็นเพศชาย
- Q queer หรือ Questioning กลุ่มคนที่พึงพอใจต่อเพศใดเพศหนึ่ง โดยไม่ได้จำกัดในเรื่องเพศ และความรัก
นอกจากเพศชาย เพศหญิง มนุษย์เราก็มีความชอบทางเพศที่หลากหลายและแตกต่างกันไปมากกว่า LGBTQ ที่ถูกบัญญัติขึ้นมาเสียอีก เพราะเพศเป็นเรื่องของความพอใจไม่ใช่เงื่อนไขหรือแบบแผนที่ต้องถูกกำหนดขึ้นมา “ความเข้าใจผิดว่า LGBTQ แตกต่างจากคนปกติ” แต่ความจริงแล้ว LGBTQ ก็คือ คนปกติทั่วไปที่มีความชอบทางเพศหรือความชอบที่จะมีความสัมพันธ์กับใครสักคนหนึ่งแล้วไม่ได้เหมือนกับสิ่งที่คนส่วนใหญ่คิดเอาไว้ ด้วยเหตุที่คนส่วนใหญ่มักมีพื้นฐานชุดความคิดว่าผู้ชายชอบผู้หญิง นี่คือสูตรสำเร็จของความรักและความสัมพันธ์บนโลกแล้ว ทั้งๆ ที่จริงๆ แล้วผู้หญิงอาจจะรักกับผู้หญิงหรือผู้ชายอาจจะรักกับผู้ชายก็ได้
“ในตอนที่วางแผนกัน คิดเอาไว้ว่าอยากให้เป็นพื้นที่ที่เป็นเหมือนเพื่อนดูแลเพื่อน”
คุณต้น เล่าว่า ธุรกิจของ พัลช์ สีลม ตอนนี้ก้าวเข้าสู่ปีที่ 7 แล้ว แต่จดทะเบียนเป็นวิสาหกิจเพื่อสังคมได้ประมาณ 2 ปี เพราะในตอนแรกที่เริ่มทำธุรกิจตรงนี้ยังเข้าไม่ถึงข้อมูลของภาครัฐว่ามีการให้จดทะเบียนสำหรับธุรกิจที่ดำเนินเพื่อช่วยเหลือสังคมด้วย คุณต้น เล่าว่าตอนแรกเริ่มจากการเป็นคลินิกเล็กๆ ขนาด 15 ตารางเมตร ทำกันเองในครอบครัว โดยคิดรูปแบบการให้บริการไว้ว่าอยากให้ลูกค้าทุกคนสบายใจที่สุด เพื่อให้พวกเขากล้าเล่าทุกอย่างตามความเป็นจริงโดยไม่ต้องกลัวที่จะโดนตัดสิน ในส่วนของรายได้ก็ไม่ต้องเยอะ เพราะต้นทุนในการทำคลินิกไม่ได้สูง ด้วยความโชคดีคือ กลุ่มเพื่อนของคุณต้นมี LGBTQ เยอะ เมื่อพวกเขาเข้ามาใช้บริการก็เกิดการบอกปากต่อปากบอกต่อกัน ทำให้คนเข้ามาใช้บริการกันเยอะ ได้รับการตอบรับที่ดีอย่างต่อเนื่อง
การให้บริการทางการแพทย์สำหรับคนทั่วไปกับ คนในกลุ่ม LGBTQ แตกต่างกันไหม?
ในการให้บริการทุกคนใช้มาตรฐานเดียวกันอยู่แล้ว แต่ชาว LGBTQ อาจจะต้องอาศัยความไว้เนื้อเชื่อใจเพิ่มขึ้นด้วย เพราะทางคลินิกต้องการให้การบริการเป็นลักษณะเพื่อนคุยกัน เพื่อให้ลูกค้าที่เข้ามาใช้บริการเปิดใจกล้าที่จะเล่าเรื่องตามความเป็นจริงให้ฟังเพื่อการรักษาที่ตรงจุด โดยที่ไม่ต้องกลัวว่าจะโดนตัดสินหรือโดนรังเกียจ ที่สำคัญคือลูกค้าที่เข้ามาใช้บริการทุกคนจะมั่นใจได้เลยว่าข้อมูลของพวกเขาจะเป็นความลับ เป็นการให้บริการที่เป็นแบบส่วนตัวแน่นอน
ตอนนี้มีการให้บริการอะไรบ้าง?
จากเมื่อก่อนที่ พัลช์ สีลม จะมีแค่การตรวจ HIV หรือโรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ มีการจ่ายยาเพร็พ (PrEP) ยาที่ทานเพื่อป้องกันการติดเชื้อ HIV สำหรับผู้ที่ยังไม่มีการติดเชื้อ ยาเป็ป (PEP) ยาป้องกันการติดเชื้อ HIV แบบฉุกเฉิน สำหรับคนที่เพิ่งมีเพศสัมพันธ์แบบเสี่ยงมา ตัวอย่างเช่น การมีเพศสัมพันธ์แล้วไม่ได้ป้องกัน หรือป้องกันแล้วแต่ถุงยางเกิดหลุดหรือขาด เป็นต้น รวมถึงมีการจ่ายยาต้านสำหรับคนที่ติดเชื้อ HIV แล้ว แต่ไม่อยากไปสถานบริการของรัฐหรือโรงพยาบาลใหญ่ๆ อีกด้วย
“เราให้บริการสำหรับทุกคน ไม่ใช่แค่ชาว LGBTQ”
ตอนนี้การให้บริการของ Pulse Clinic ขยายไปไกลกว่าการเจาะกลุ่มเป้าหมายชาว LGBTQ แล้ว ตั้งแต่เปิดมาก็มีผู้หญิงที่ชอบผู้ชาย หรือผู้ชายที่ชอบผู้หญิงมาเข้ารับบริการเหมือนกัน บางคนอาจจะเข้าใจว่า Pulse Clinic เป็นคลินิกเกย์หรือเปล่า ไม่กล้าเข้ารับบริการ ซึ่งนี่เป็นสิ่งที่คลินิกพยายามขยายขอบเขตการให้บริการและลบภาพจำว่าให้บริการเพียง LGBTQ ออกไป พยายามเข้าถึงกลุ่มคนทั่วไปให้ได้ การให้บริการที่เพิ่มเข้ามาจึงเป็นการให้บริการสำหรับทุกคน
การให้บริการด้านการให้คำปรึกษา
บางคนมีเพศสัมพันธ์แล้วรู้ตัวว่าเสี่ยงมาแต่ไม่รู้จะถามใคร อย่างเช่น คนสองคนใช้อวัยวะเพศถูกันแล้วเกิดความกังวล จึงมาขอคำปรึกษาจากคลินิกเพื่อให้ช่วยประเมินความเสี่ยง เพราะหลังจากมีเพศสัมพันธ์หลายคนจะเกิดความกังวลแต่ไม่กล้าไปปรึกษาคุณหมอที่โรงพยาบาลรัฐหรือโรงพยาบาลใหญ่ๆ จึงทำให้พวกเขาเลือกที่จะเข้ามาปรึกษาที่ Pulse Clinic แทน นอกจากนี้ยังมีการให้คำปรึกษาในเรื่องของอวัยวะเพศเสื่อมสมรรถภาพ เช่น อวัยวะเพศชายไม่แข็ง เมื่อเข้ามาจะมีแพทย์ให้คำแนะนำว่าควรทำอย่างไร ไม่ว่าจะเป็นการใช้ยาหรือการใช้คลื่นไฟฟ้ากระตุ้นการสร้างหลอดเลือด เป็นต้น
การให้บริการด้านอื่นๆนอกเหนือจากด้านสุขภาพทางเพศ
ตอนนี้ทาง Pulse Clinic มีให้บริการตรวจคัดกรองโควิด-19 หรือการออกเอกสารรับรองผลตรวจโควิด-19 สำหรับการเดินทางออกนอกประเทศ จะมีทั้งการตรวจในรูปแบบ ATK และ RT PCR ถ้ามาเข้ารับบริการตามเวลาที่เจ้าหน้าที่นัดหมาย จะได้ผลในวันถัดไปเลย การให้บริการมีในเรื่องของการฝังเข็มแพทย์แผนจีนสำหรับผู้ที่มีปัญหาปวดเมื่อยหรือออฟฟิศซินโดรมแล้วต้องการรับการรักษาแบบแพทย์ทางเลือกมากกว่า มีการให้บริการในด้านของการสร้างกล้ามเนื้อ และปรับฮอร์โมนสำหรับคนที่มีปัญหาด้านฮอร์โมนไม่สมดุล หรืออายุมากขึ้นแล้วมีฮอร์โมนผิดปกติอีกด้วย
ตัวชี้วัดความสำเร็จของการทำธุรกิจเพื่อสังคม
คุณต้น อธิบายว่าถ้า Pulse Clinic วัดผลเป็นตัวเลขจะยาก แต่ถ้าวัดผลจากการตอบรับจะชัดเจนมากกว่า ไม่ว่าจะเป็นผลตอบรับจากองค์กร บริษัทต่างๆ หรือหน่วยงานภาครัฐ ที่ให้ความสนใจและเข้ามาร่วมงานกับทางคลินิก มีการขอดูงานหรือเชิญให้เข้าร่วมเสวนาแบ่งปันประสบการณ์ เพราะ Pulse Clinic เป็นเอกชน ซึ่งว่ากันตามจริงคือมีค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลที่สูงกว่าโรงพยาบาลรัฐทั่วไป แต่ลูกค้ายังคงเลือกที่จะมาใช้บริการ Pulse Clinic มากกว่าโรงพยาบาลรัฐ ซึ่งถือเป็นผลสำเร็จของ Pulse Clinic ที่เห็นได้ชัดเจน ทำให้ตอนนี้ Pulse Clinic ในกรุงเทพมีทั้งหมด 6 สาขา ที่ภูเก็ต 2 สาขา และภายในปีนี้กำลังจะเปิดที่พัทยาเพิ่มอีก 1 สาขา ในต่างประเทศจะมีที่ฮ่องกง 2 สาขา กัวลาลัมเปอร์ 1 สาขา สิงคโปร์ 1 สาขา และเพิ่งเปิดที่ฟิลิปปินส์ไป 1 สาขา
“สร้างความแข็งแกร่งของคลินิกและขยายพื้นที่ในการช่วยแก้ปัญหาสังคม”
การมีหลายสาขาเป็นการสร้างความแข็งแกร่งของคลินิก แต่ละพื้นที่ที่ Pulse Clinic เปิดสาขาเพิ่ม มีการศึกษาแล้วว่าพื้นที่นั้นๆมีปัญหาประชากรติดเชื้อ HIV ค่อนข้างสูง และพวกเขาก็กำลังเผชิญกับปัญหาเดียวกับประชากร LGBTQ ในประเทศไทยคือการโดนตัดสิน ความรู้สึกไม่สบายใจในการใช้บริการสถานพยาบาลทั่วไป จึงคิดว่าสามารถสร้างเครือข่ายในประเทศนั้นๆได้
“ในเมื่อคลินิกอยู่ไกล ลูกค้าเลยไม่มา งั้นคลินิกก็ขยายสาขาไปหาลูกค้าเองเลยแล้วกัน”
การเลือกพื้นที่ ที่จะขยายสาขาส่วนหนึ่งมาจากการตอบรับคนอื่นๆที่ต้องการจะเข้ารับบริการ ยกตัวอย่างเช่น มีลูกค้าบินมาจากฟิลิปปินส์เพื่อมารับยาต้านเชื้อ HIV แล้วบินกลับ ลูกค้าบอกว่าที่ประเทศของเขาไม่มี เป็นต้น ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่จุดประกายในการขยายสาขาและเลือกพื้นที่ในการขยายสาขาไปให้บริการ และยังมองอีกว่ากลุ่มลูกค้าบางกลุ่มไม่อยากเดินทาง คลินิกเลยไปหาเขาเองด้วยการขยายสาขาไปให้ใกล้บ้านลูกค้าแทน
จากภาพในวันแรกเทียบกับภาพความจริงในวันนี้
คุณต้น เล่าว่าเมื่อก่อนเคยมองว่าอยากทำงานนี้เพราะอยากสนับสนุนคนในครอบครัวหรือกลุ่มเพื่อนที่เป็น LGBTQ เหมือนกัน ไม่ได้มองไกลมาจนถึงการมีลูกค้าจาก 130 ประเทศทั่วโลกที่เดินทางมารับบริการที่ Pulse Clinic นอกจากนี้ Pulse Clinic ยังคิดว่าได้มีส่วนช่วยรัฐบาลในการลดต้นทุนในการรักษาผู้ป่วยโรคติดเชื้อ ให้คำปรึกษา และจ่ายยาต้าน HIV อีกด้วย การที่มีหน่วยงานของรัฐและองค์กรต่างๆทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศมาให้ความสนใจและร่วมงานถือเป็นความภาคภูมิใจของ Pulse Clinic มาก
บทสรุป
การทำธุรกิจวิสาหกิจเพื่อสังคม อย่างแรกเลยคือเราต้องมองให้ออกก่อนว่าสังคมมีปัญหาอะไร เราอยากแก้ปัญหาในส่วนไหน เราอาจจะเริ่มต้นจากการมองตัวเองก็ได้ อย่างคุณต้นเอง คุณต้นเริ่มจากการมองตัวเองก่อนว่าเจอปัญหาในรูปแบบไหนมา มองว่ามีใครที่เจอปัญหาเหมือนเราอีก เขาต้องการการบริการแบบไหน สินค้าแบบไหน แล้วพยายามหาสิ่งเหล่านั้นเข้ามาเติมเต็ม แก้ไข และช่วยเหลือในสิ่งที่ขาดหรือผิดพลาดไป โดยต้องทำอย่างเต็มที่ ถ้ามองออกว่าปัญหาของสังคมยังมีส่วนไหนอีกที่ควรจะได้รับการแก้ไข ก็เริ่มทำจากส่วนนั้นก่อน ทุกปัญหามีมูลค่าในตัวของมัน
การทำธุรกิจ Pulse Clinic ของคุณต้น ทำให้เห็นว่าเรื่องความหลากหลายทางเพศไม่ใช่สิ่งที่เราควรไปตีกรอบหรือตัดสิน ทุกคนคือคนปกติ คนทั่วไปที่เดินอยู่ตามท้องถนน จะชอบผู้หญิง ชอบผู้ชาย หรือชอบทั้ง 2 เพศก็เป็นแค่ความชอบทางเพศ ซึ่งมนุษย์ทุกคนมีอิสระทางความชอบอยู่แล้ว สำหรับ Pulse Clinic ปัญหาเรื่องทางเพศเป็นของทุกคน ไม่ใช่เพศใดเพศหนึ่งเพราะฉะนั้นทุกคนสามารถเข้าไปใช้บริการได้โดยรับประกันว่าทุกคนจะปลอดภัยจากการโดนตัดสิน สายตาดูถูก หรือการบอกต่อเรื่องเล่าของคุณแน่นอน
“การทำธุรกิจวิสาหกิจเพื่อสังคมเราต้องเข้มแข็ง และใช้ใจในการทำ เพราะถ้าใช้แค่ร่างกายเราเหนื่อยแน่ๆ”
“พื้นที่ปลอดภัย”ในความหลากหลาย | The Practical Sustainability วิสาหกิจ “เพื่อน” สังคม
หรือ จะเลือกรับฟังรายการ ในรูปแบบของ Podcast ได้ที่:
ช่องทางการติดต่อ
บริษัท พัลช์ สีลม จำกัด : 60/4 Silom Road, Bang Rak, Bangkok, Thailand 10500
www.pulse-clinic.com โทร +66 65 237 1936 หรือ Line: @pulseclinic
สนับสนุนโดย สำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจเพื่อสังคม (สวส.)